Sicilië en het feest van Santa Lucia

Op Sicilië wordt in de maand december behalve Kerstmis ook nog een ander belangrijk feest gevierd, namelijk ‘la festa di Santa Lucia’.  Santa Lucia is de patrones van de stad Siracusa maar haar naamdag wordt ook elders in Italië gevierd. De naam van deze patroonheilige van de blinden verwijst naar het Latijnse woord voor licht en haar feestdag is op 13 december, als de dagen het kortst zijn.

Op 12 december sturen de kinderen een brief aan Santa Lucia waarin ze schrijven dat ze het afgelopen jaar lief geweest zijn en in ruil daarvoor vragen ze cadeautjes aan Santa Lucia. Ook wordt er een bord eten ’s avonds neergezet voor Santa Lucia en haar knecht Gastaldo. Wat wortels voor ezel Tobia, die de kar trekt.

Daarna gaan de kinderen vroeg naar bed want ze mogen niet kijken wanneer Santa Lucia in huis komt. De ouders vertellen aan hun kinderen dat Santa Lucia as in hun ogen strooit als ze stiekem kijken. De volgende dag worden de kinderen, als ze lief zijn geweest, verwend met lekkernijen en cadeautjes.

Geschiedenis van Santa Lucia

Hoewel de viering van Santa Lucia wat gelijkenissen vertoont met onze Sinterklaas (cadeautjes voor kinderen die lief zijn geweest, het aanbieden van eten aan het paard dan wel de ezel), is de achtergrond van Santa Lucia heel anders. Deze Lucia is geboren in Syracuse op het eiland Sicilië, ergens tegen het einde van de derde eeuw na Christus. Samen met haar moeder was zij in het geheim christen, iets wat in die tijd verboden was en waar mensen voor vervolgd werden (de zogeheten christenvervolging van Diocletianus).

Toen haar moeder ernstig ziek werd, bad Lucia voor de genezing van haar. Haar gebeden werden verhoord en haar moeder was van het een op het andere moment op miraculeuze wijze genezen. Als dank hiervoor besloot Lucia, die door haar ouders beloofd was aan een man uit een belangrijke familie, dat ze niet ging trouwen maar dat ze zich wilde richten op het helpen van de armen. De verloofde was het daar uiteraard niet mee eens en liet haar uit wraak vervolgen voor het feit dat ze christen was. Lucia stierf op 13 december in het jaar 304 na Christus, na martelingen om haar van haar geloof te brengen. Een zogeheten martelaarsdood.

De processie Santa Lucia in Siracusa

In Syracuse, de geboortestad van de heilige, begint de viering ter ere van Santa Lucia op de vooravond van 13 december. Het zilveren beeld van de heilige wordt dan uit haar kapel naar het altaar van de kathedraal verplaatst en er wordt ‘cuccìa‘ gegeten, een zoete Siciliaanse soep. Op de eigenlijke feestdag, 13 december, wordt het beeld in processie door de stad gedragen naar de kerk en boven het graf van de heilige geplaatst. Acht dagen later volgt een processie in tegenovergestelde richting.

Bekijk eventueel de video van deze processie van december 2015.

Arancini eten tijdens het feest

Volgens de Sicilianen gaat er een legende dat een grote voedselnood eindigde op Santa Lucia’s naamdag omdat er schepen vol graan de haven binnen kwamen. De gebeden van de mensen waren verhoord. De mensen, uitgeput van de honger, verspilden geen tijd om het tarwe te malen, kookten het en aten het, alleen gekruid met een beetje olie.

Tegenwoordig, ter ere van de heilige Santa Lucia, onthoudt men zich op 13 december van het eten van voedingsmiddelen met (tarwe)meel, zoals brood en pasta. De meeste bakkers zijn die dag gesloten en men kiest voornamelijk voor gerechten met rijst, groenten en vruchten. De ‘arancini’, heerlijke gefrituurde risottoballen, horen dan ook bij het feest van Santa Lucia.

Sommige historici denken dat de eerste ‘arancini’ werden gegeten in Catania, waar ze met een kegelvormige vorm aan de Etna, de grootste vulkaan herinneren.

In Palermo zijn ze echter groot en rond als een sinaasappel en heten ze ‘arancine’ (meervoud van ‘arancia’).

Wil je zelf deze ‘arancini’ maken, bekijk hier het recept